Verlaag je energiefactuur dankzij heldere informatie

In Mechelen liep het project 'Haal energie uit je factuur', een grootschalig onderzoek naar motivatietechnieken die je kan gebruiken om Mechelse huishoudens te overtuigen om hun energieverbruik te reduceren en zo de CO₂ -uitstoot van de stad te laten dalen.

Seizoensfolders

Voor dit onderzoek werden er over een tijdsspanne van 1 jaar 4 folders verstuurd, waarin alle 36.600 Mechelse huishoudens elk seizoen informatie ontvingen over het gemiddelde buurtverbruik van gas en elektriciteit én het verbruik van de 20 % zuinigste huishoudens van de buurt. Met die informatie kunnen de Mechelaars hun eigen energieverbruik vergelijken - en dat in euro, CO₂ of een combinatie van beide. Ook bevatte elke folder relevante info, een getuigenis en seizoensgebonden tips om mee aan de slag te gaan.

De helft van alle buurten ontving bij elke folder ook een extraatje (een incentive):

• Zomerfolder: een meterkaart om zelf je verbruik te noteren
• Herfstfolder: memostickers met tips
• Winterfolder: radiatorsleutel met handleiding
• Lentefolder: energiebesparende kuis- en klustips

Voor aanvullende informatie rond energiezuinig wonen en verbouwen, tips en verbruik kunnen Mechelaars terecht op deze projectpagina. Je kan er ook extra tips downloaden.

Analyse

Aan de hand van de verbruiksgegevens van netbeheerder Fluvius hebben we gedurende 2 jaar samen met KU Leuven geanalyseerd of de folders hebben gezorgd voor een daling van het energieverbruik van de Mechelaars, in vergelijking met enkele Vlaamse referentiesteden (Aalst, Leuven, Sint-Niklaas en Kortrijk). We gingen ook na welke motivatietechniek het best werkte én of er een blijvend effect was na afronding van de experimentele fase.

Ook de context waarin het onderzoek werd uitgevoerd speelt een belangrijke rol. Het onderzoek startte in juni 2021 - in oktober 2021 kregen we te maken met historische prijsstijgingen van gas en elektriciteit - in februari 2022 brak de oorlog in Oekraïne uit met een ongeziene energiecrisis tot gevolg. Energieleveranciers, overheden, armoedeorganisaties … zetten daarom grootschalige communicatiecampagnes op met tips om energie en kosten te besparen, die de onderzoeksresultaten vanzelfsprekend sterk hebben beïnvloed.

Resultaten en conclusie

Er werd een vermindering van 15,8 % op het elektriciteitsverbruik gemeten en 25,9 % op het gasverbruik. De vermindering van het elektriciteitsverbruik lag in lijn met de andere referentiesteden, maar in Mechelen bespaarden we in verhouding gemiddeld 2,1 % meer gas.

Daarbij kunnen we volgende conclusies trekken: 

• Folders met sociale vergelijking én voldoende informatie werken, zeker als ze samengaan met heldere, eenvoudige, visuele en grootschalige communicatie via andere kanalen.
• Nudging en communicatiecampagnes zijn nuttig als aanvulling bij een volledig aanbod van structurele maatregelen.
• De manier waarop info werd uitgedrukt (euro, CO₂ of een mix) had geen effect op het verbruik.
• Een significante prijsstijging zorgt voor een structurele vermindering van het verbruik.
• Incentives werken duidelijk niet op lange termijn, maar zijn wel een goed middel om mensen naar informatie toe te leiden.
• Het verbruik van grootverbruikers neemt opvallend af. Bij kwetsbare doelgroepen daarentegen is blijvende ondersteuning nodig. 

De stuurgroep

In 2020 is er een stuurgroep opgestart die onder andere het design van de folder mee heeft bepaald in een cocreatietraject. Onderstaande organisaties maken deel uit van de stuurgroep:

• Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken
• Energiesnoeiers (Natuurpunt)
• Energie ID
• Febeg (Federatie van Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven)
• Fluvius
• KU Leuven
• SERV (Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen)
• Testaankoop
• VEKA (Vlaams Energie- en Klimaatagentschap)
• VOCVO (Vlaams ondersteuningscentrum voor het volwassenenonderwijs)
• VREG (Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt)
• VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten)